Aardgasfactuur dreigt de komende jaren sterk te stijgen

De federale regering verhoogt de accijnzen op aardgas. Die beslissing staat niet op zichzelf: ze komt boven op een Vlaamse taxshift en een Europese koolstoftaks. Vanaf 2030 volgt bovendien opnieuw een verhoging van de btw. Samen kunnen deze maatregelen de gasfactuur van gezinnen de komende jaren met enkele honderden euro’s doen stijgen.

Ongeveer zeven op de tien Vlamingen verwarmen vandaag met aardgas. Voor hen zal de energiefactuur tegen 2030 merkbaar hoger uitvallen wanneer we de geplande ingrepen van de Vlaamse, federale en Europese overheden samen bekijken.

Federale accijnsverhoging: +75 euro in 2029

De meest recente maatregel is de federale verhoging van de accijnzen op aardgas. De regering-De Wever bereikte hierover deze week een akkoord in het kader van de meerjarenbegroting. Vanaf volgend jaar gaan de accijnzen voor gezinnen omhoog, en die stijging wordt de komende jaren trapsgewijs verdergezet. Tegen 2029 moet dat jaarlijks 365 miljoen euro opbrengen. Volgens berekeningen van Ruben Baetens (KU Leuven – KIEM) betekent dit voor een gemiddeld gezin een extra kost van ongeveer 75 euro per jaar.

Vlaamse taxshift in 2028: +40 tot +60 euro

In 2028 plant de Vlaamse regering een verschuiving van 362 miljoen euro aan heffingen van de elektriciteitsfactuur naar die voor aardgas en stookolie. Voor gezinnen die met aardgas verwarmen, zou dat de factuur met 40 tot 60 euro per jaar verhogen.

ETS2 en hogere CO2-kost in 2028: +115 tot +368 euro

Ook in 2028 treedt ETS2 in werking, de uitbreiding van het Europese systeem voor emissiehandel. Aardgas- en stookolieleveranciers moeten dan uitstootrechten kopen voor de CO2 die hun brandstoffen veroorzaken. De verwachting is dat die kosten volledig worden doorgerekend.

Volgens onderzoek van VITO/EnergyVille stijgt de jaarlijkse energiefactuur voor gezinnen die verwarmen met aardgas of stookolie met 207 tot 368 euro, uitgaand van een koolstofprijs van 60 euro per ton. Baetens verwacht dat de politiek zal proberen de impact te temperen en rekent zelf op een prijs van 45 euro per ton – goed voor ongeveer 115 euro extra per gemiddelde aardgasfactuur.

Btw-verhoging vanaf 2030

Vanaf 2030 stijgt de btw op aardgas opnieuw naar 21 procent. De tijdelijke Europese uitzondering die tijdens de energiecrisis gold – waardoor lidstaten een lager tarief mochten hanteren – loopt dan af. De btw staat momenteel nog op 6 procent. De federale regering verhoogt nu al geleidelijk andere kosten om een plotse sprong te vermijden: de accijns van 2029 komt overeen met een btw van 12 procent.

Het uiteindelijke effect van de btw-verhoging hangt af van de vraag in welke mate de federale regering tegelijk de accijnzen verlaagt. De impact kan variëren van een beperkte stijging van 12 euro tot een meerkost van 200 euro per jaar.

Tot bijna +500 euro per gezin tegen 2030

Als we alle maatregelen samenleggen, kan de jaarfactuur van een gemiddeld Vlaams gezin dat met aardgas verwarmt, tegen 2030 in het slechtste geval bijna 500 euro hoger liggen – ruim 40 euro per maand extra.

Tegengewicht: lagere elektriciteitsfactuur

Tegelijk dalen de kosten op elektriciteit. De federale regering voorziet een accijnsverlaging van 35 euro per jaar tegen 2029. Daarnaast zorgt de Vlaamse taxshift voor een daling van 30 tot 100 euro, afhankelijk van het elektriciteitsverbruik. Ook de meeste groenestroomcertificaten verdwijnen de komende jaren uit de elektriciteitsfactuur, wat tegen 2030 nog eens 95 euro oplevert.

Daardoor verandert de verhouding tussen de prijzen van elektriciteit en gas. Volgens Baetens daalt de marginale prijsverhouding (exclusief vaste kosten) van 3,7 vandaag naar ongeveer 2,6 in 2029: 1 kWh elektriciteit kost dan nog 2,6 keer zoveel als 1 kWh gas.

Warmtepompen worden aantrekkelijker

Climafed, de Belgische federatie voor klimaattechnologie, stelt dat warmtepompen hierdoor “voor het eerst economisch interessant worden voor de meerderheid van de woningen”. De combinatie van duurder fossiel gas en dalende lasten op elektriciteit verschuift het economische evenwicht richting elektrische verwarming.

Baetens benadrukt wel dat er ook na deze ingrepen nog zo’n 180 euro aan Vlaamse en federale heffingen op de gemiddelde energiefactuur blijft. In theorie zou de politiek dus nog kunnen ingrijpen om de totale energiekost (gas én elektriciteit samen) neutraal te houden.

Bron: CIB